14 oktober jl. hebben de fracties van de ChristenUnie/SGP Noordoostpolder en de Statenfractie van de ChristenUnie Flevoland  en de ChristenUnie gedeputeerde Harold Hofstra (o.a. coördinator stikstof en verantwoordelijke voor het  gemeenschappelijk landbouwbeleid) een werkbezoek gebracht aan het biologisch melkveebedrijf  van de familie Hakvoort en het akkerbouw bedrijf van de familie van der Wekken, beiden in de Noordoostpolder. 

Naast het stikstofdossier is er natuurlijk ook de vraag: 'Wat is een duurzame toekomst voor de landbouw- en veeteeltbedrijven?'. Dat is niet een stikstofreductiekaartje over de schutting gooien, zoals deze zomer gebeurde. Zo krijgen de bestuurders steeds meer de overtuiging dat het van groot belang is om de toekomstplannen van de boeren ook “met” de boeren, ofwel de ervaringsdeskundigen, te bespreken. Het rapport Remkers “Wat wel kan””gaf dat ook duidelijk weer. 

Verrassend was dan ook dan ook het werkbezoek bij het biologisch melkveeberijf  van de familie Hakvoort. Daar stond geen gras in de wei maar, zoals Jelle Hakvoort het zelf noemde, een “salade voor koeien”. Een geselecteerde kruidentuin met een veel betere voedingswaarde dan gras. Daarnaast liet hij de koeien gericht grazen waardoor de bemesting en weidegroei zo optimaal mogelijk kan plaatsvinden. De koeien hoeven daardoor nagenoeg niet op stal en kunnen 24/7 in de wei, waardoor er een substantiële stikstof reductie plaatsvindt en grote innovatieve investeringen achterwege kunnen blijven. In 2021 is zijn bedrijf al eens uitgeroepen tot 'Beste Graslandboer van Nederland', een mooie opsteker voor de ingeslagen weg. Natuurlijk zijn de aanloopkosten hoger en zullen de opbrengsten lager zijn, maar uiteindelijk gaat het er om hoe je vanuit een bijbels perspectief nu, maar ook in de toekomst, boer wilt zijn. 

Het werkbezoek bij de familie van der Wekken was een origineel, maar ook een bijzonder keukentafel gesprek. De kern van het gesprek was dat volgens van der Wekken akkerbouwers het land niet uitputten, zoals door sommige politieke stromingen wordt gedacht, maar dat zij zuinig zijn op wat zij mogen beheren en het soms pijn doet als dat door de samenleving niet (h)erkent wordt. 

Ook externe factoren zoals de stapels aanvullende wet- en regelgeving verstoren eigenlijk het optimaal boer zijn, je bent meer boekhouder dan boer. Maar ook de nog onduidelijke regels omtrent de PAS melders (naast akkerbouw worden er ook biologische kippen gehouden) en het verschralen van de pachtgronden die niet in eigendom zijn baart is zorgelijk. Wij hebben het nu over stikstof, maar hoe ziet de toekomst eruit als essentiële grondstoffen zoals fosfor en kalium op de wereldmarkt uitgeput raken, wordt daar wel goed over nagedacht in Den Haag ? 

Het was voor de fractieleden leerzaam om de politieke arena te verlaten en te constateren dat de kloof tussen het bestuur en het veld (te) groot is (technocratie) en dat de druk van de marktwerking op de landbouw en veeteelt (te) groot is (neoliberalisme) om een evenwichtig en duurzaam uitvoeringsbeleid nu en in de toekomst te waarborgen.  

Wij kijken terug op een leerzaam werkbezoek bij beide boeren. Het was goed om samen na te denken over de opdracht die ons in Genesis is meegegeven ieder op de plek waar hij of zij geplaats is.