Het ChristenUnie-verkiezingsprogramma 2011-2015 doet een duidelijke uitspraak over dit voornemen: de ChristenUnie is niet tegen een andere bestuurlijke indeling, als dat voordelen voor de inwoners van Flevoland oplevert. Daarom verwachten wij van de minister dat hij die voordelen duidelijk maakt. De manier waarop minister Plasterk de samenvoeging er nu door wil drukken geeft helaas geen gelegenheid om de voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen; de minister lijkt nauwelijks gevoelig voor argumenten en er vindt geen inhoudelijke discussie plaats.

De haast die de minister heeft leidt ook tot andere problemen. Om de hele procedure te doorlopen zullen de Tweede en de Eerste Kamer pas in het najaar van 2014 een besluit nemen. Voor verkiezingen in het voorjaar van 2015 zijn politieke partijen al een jaar vantevoren bezig met het schrijven van een programma en het selecteren van kandidaten. Als de vorming van een nieuwe provincie bij de verkiezingen in 2015 afgerond moet worden, dan is er nauwelijks gelegenheid om deze verkiezingen voor te bereiden. 

Het optreden van de minister roept de vraag op: waarom zo snel, en waarom op deze manier. Duidelijk is dat de minister hier een VVD-agenda uitvoert: toe naar een kleine overheid. In de gekozen strategie mikt het kabinet op een sneeuwbaleffect: wanneer er eenmaal een randstadprovincie is ontstaan, zullen de andere provincies automatisch meer bereid zijn om mee te werken aan de vorming van landsdelen. Het is immers nog steeds zo dat de grootste de meeste aandacht (en geld) krijgt, en ook de meeste macht heeft. Door opschaling naar landsdelen wordt de ongelijkheid tussen grote en kleine gebieden weer enigszins geneutraliseerd. Het kabinet zal er ook op rekenen dat in grote provincies ook gemeenten zullen opschalen; hier geldt immers hetzelfde principe. 

Als de uitkomst van het proces dat de minister nu wil forceren is dat er vijf landsdelen en 100 gemeenten overblijven, dan kan de minister dat beter gewoon opschrijven. Op basis van die visie zijn er vast ook betere manieren te bedenken om tot realisatie te komen. De ChristenUnie gaat dat debat over een nieuwe bestuurlijke inrichting van Nederland niet uit de weg, maar verwacht wel dat we besluiten nemen op basis van een visie en met steekhoudende argumenten. De ramkoers van minister Plasterk maakt dat debat op dit moment onmogelijk.

Roelof Siepel